Tag Archives: Савецкая акупацыя Беларусі

Календар

Канчатковае зьнішчэньне праваслаўнай царквы ў БССР – 1937 г.

У ноч 29 ліпеня 1937 г. савецкія акупацыйныя ўлады арыштавалі пагалоўна ўсё ацалелае праваслаўнае духавенства Менску, іншых гарадоў і вясковых прыходаў на тэрыторыі БССР, якая тады ахоплівала ўсходнюю частку Беларусі. Усе праваслаўныя цэрквы былі зачыненыя, маёмасьць духавенства была канфіскаваная.

Праваслаўныя Біскуп Бабруйскі Філарэт, Біскуп Слуцкі Мікалай памерлі ў турме. Біскуп Мазырскі Іван быў дэпартаваны ў канцэнтрацыйны лягер, дзе памёр. Падобны лёс спаткаў многіх прадстаўнікоў духавенства і вернікаў, арыштаваных у тую ноч.

Акцыя 29 ліпеня 1937 сталася пікам савецкага тэрору супраць праваслаўнай царквы ва Ўсходняй Беларусі.

Continue reading Канчатковае зьнішчэньне праваслаўнай царквы ў БССР – 1937 г. →

Календар

Савецкія дэпартацыі зь Беларусі ў чэрвені 1941 г.

14 чэрвеня 1941 г. пачалася буйнамаштабовая дэпартацыя з акупаваных СССР Заходняй Беларусі, краінаў Балтыі, Заходняй Украіны і Бэсарабіі (Малдовы). Дзясяткі тысячаў мірных жыхароў былі выселеныя ў аддаленыя раёны СССР.

Людзей, у тым ліку жанчын, дзяцей старыкоў, тыднямі везьлі ў вагонах для жывёлаў і сялілі ў непрыдатныя для жыцьця раёны Сыбіру і Казахстану. Сотні людзей гінулі пад час перавозкі ў бесчалавечых умовах.

Зь Беларусі толькі за чэрвень 1941 году было дэпартавана больш за 20 тысячаў чалавек.

Continue reading Савецкія дэпартацыі зь Беларусі ў чэрвені 1941 г. →

Календар

Пачатак дэпартацыі “раскулачаных” сялянаў з Усходняй Беларусі – 03.03.1930

3 сакавіка 1930 года савецкія акупацыйныя ўлады пачалі апэрацыю па масавай дэпартацыі ў Сыбір “раскулачаных” сялянскіх сем’яў з Усходняй Беларусі, якая ў форме БССР была тады часткай Савецкага Саюзу.

“Раскулачаньне” было часткай савецкай сельскагаспадарчай палітыкі, скіраванай на ліквідацыю прыватнага гаспадараньня, усталяваньне татальнага дзяржаўнага кантролю над сельскай гаспадаркай і сялянамі.

Працэс “раскулачаньня” палягаў у поўнай канфіскацыі маёмасьці ў адносна заможных сялянаў. Ён суправаждаўся арыштамі, дэпартацыямі, пазбаўленьнем грамадзянскіх правоў, часам – забойствамі. “Раскулачвалі” ня толькі ўладальнікаў буйных гаспадарак, але часам і “сераднякоў”, якія не жадалі ўступаць у прымусова створаныя савецкія калектыўныя гаспадаркі (калгасы).

Continue reading Пачатак дэпартацыі “раскулачаных” сялянаў з Усходняй Беларусі – 03.03.1930 →

Біяграфіі, Дзеячы БНР

Францішак Кушаль

16 лютага 1895 г. у Валожынскім павеце нарадзіўся генэрал Францішак Кушаль – беларускі вайсковец і грамадзкі дзеяч, сябра Рады БНР у выгнаньні.

З нэкралёгу ў часопісе “Божым Шляхам” (№3 (108)):

Францішак Кушаль нарадзіўся ў вёсцы Першаі, Валожынскага павету 16 лютага 1895. Народную школу сконыў у Івянцы. У часе першае сусьветнае вайны студыюе ў афіцэрскай школе.

Пасьля ўстанаўленьня Беларускай Народнай Рэспублікі 25 Сакавіка 1918, афіцэр Кушаль належыць да Беларускай Вайсковай Камісіі. І ад таго часу ён не пакідае змагацца, як жаўнер і як грамадзкі дзеяч, за незалежную Беларусь.

Continue reading Францішак Кушаль →

Гістарычныя дакумэнты

КГБ СССР пра пасляваенны антысавецкі супраціў у Беларусі: з першых рук

Навучальная брашура Вышэйшай школы КГБ малюе карціну шырокага, але нескаардынаванага антысавецкага падполля ў Беларусі пасля Другой Сусветнай Вайны.

Continue reading КГБ СССР пра пасляваенны антысавецкі супраціў у Беларусі: з першых рук →

Мультымэдыя

“Сярожа” – дакумэнтальны фільм пра беларусаў Падляшша

У біяграфіі жыхара Будаў, што ля Белавежскае пушчы, Сяргея Нічыпарука, як у фокусе абʼектыва, адлюстраваўся лёс праваслаўнай беларускай меншасьці на ўсходзе Польшчы.

Як і пераважная большасьць ягоных землякоў, ён паходзіць зь невялікай беднай вёскі, дзе ягоныя продкі адвеку займаліся сялянскаю працаю, маліліся ў царкве, са страхам у вачах сустракалі новую ўладу, намагаючыся дагадзіць ёй і адаптавацца да зьменлівых умоваў.

Тэлеканал “Белсат”, рэжысэр Юры Каліна, 2015 г.

Календар

Міжнародны дзень памяці ахвяраў Галакосту

27 студзеня адзначаецца Міжнародны дзень памяці ахвяраў Галакосту – масавага зьнішчэньня габрэяў нямецкімі нацыянал-сацыялістамі ў час Другой Сусьветнай Вайны. Агулам нацыстамі былі мэтанакіравана забітыя да шасьці мільёнаў этнічных габрэяў, а таксама два мільёны ромаў, 250 тысячаў людзей зь інваліднасьцю і дзевяць тысячаў мужчынаў-гомасэксуалаў.

На тэрыторыі Беларусі было забіта да 800 тысячаў этнічных габрэяў. Кожная восьмая ахвяра Галакосту ва ўсёй Эўропе – гэта жыхар Беларусі. Ахвяры Галакосту складаюць траціну агульных стратаў Беларусі ў Другой Сусьветнай Вайне.

У выніку Другой Сусьветнай Вайны і наступнай эміграцыі практычна зьнікла беларускае габрэйства, якое на працягу многіх стагодзьдзяў было неад’емным складнікам культурнага і этнічнага ляндшафту Беларусі.

Continue reading Міжнародны дзень памяці ахвяраў Галакосту →

English, Артыкулы

Government in Exile: Explorations of the Belarus Enigma

Presentation by Ivonka J. Survilla, President of the Rada of the Belarusian Democratic Republic in Exile, at the Conference of the Canadian Association of Slavists (Ottawa, 24 May 2009)

If the sovereigns of my land had been as wise as the emperors of China, they probably would have built a wall along their border with the Duchy of Moscow at the very beginning of her aggressions against their territory. Instead, exhausted by the defensive wars against their Eastern neighbours, the Grand Duchy of Lithuania (the medieval predecessor of today’s Belarus), formed a defensive alliance with Poland. This happened in Lublin in 1569. 440 years later, I am speaking to you of the Government of the Belarusian Democratic Republic, which has been in Exile for the past 90 years. Once more – because of the expansionist policies of our Eastern “big brother”.

This presentation explores conditions that have affected Belarus’ existence since the early 20th century. Bolshevik aggression forced a legitimate Government into exile and required its existence beyond the borders of Belarus. In order to understand the present plight of this European nation, there is a need to consider the recent experiential history of Belarus and Belarusians.

Continue reading Government in Exile: Explorations of the Belarus Enigma →

English, Артыкулы

The Case of Belarus: Presentation at the European Conscience and Communism conference, Prague, June 2008

Presentation by Ivonka Survilla, President of the Rada of the Belarusian Democratic Republic in Exile, at the international conference European Conscience and Communism in the Senate of the Parliament of Czech Republic, Prague, 2-3 June 2008

I have the honour to be the sixth president in exile of the Rada of the Belarusian Democratic Republic. The BNR Rada is the longest-living government in exile. It left Belarus close to 90 years ago because of the aggression and the subsequent occupation of our independent state by our communist neighbour.

Communism can be examined according to its large scale, long-term impact on the lives of individual human beings and also according to the impact on the appropriated nations, nations that do not define the political and cultural epicentre of communist power, but rather find themselves in forced subjugation. This is the reality and legacy of the communist experience, felt by many nations in modern times, evidenced by Tibet’s real-time struggle and by countries like Belarus who continue to experience the fallout of the Soviet experience.

Continue reading The Case of Belarus: Presentation at the European Conscience and Communism conference, Prague, June 2008 →