18 жніўня 1891 году ў Гарадзенскім павеце нарадзіўся Макар Касьцевіч (Краўцоў), аўтар тэкста Ваяцкага маршу, дзеяч Рады БНР.
Макар Касьцевіч
Адозва Рады і Ўраду БНР пра супрацу з габрэйскім народам
У традыцыйнай адозве ўладаў БНР да 25 сакавіка 1921 г. была сфармуляваная пазыцыя БНР адносна супрацоўніцтва зь беларускай габрэйскай меншасьцю. Яна абазначалася ў дакумэнце як адзін з аўтахтонных народаў Беларусі і як неад’емны складнік беларускай палітычнай нацыі. Існавалі праекты дакумэнтаў БНР, у якіх прадугледжваўся афіцыйны статус габрэйскай мовы (ідыш), а таксама расейскай і польскай моваў.
Габрэйскія палітычныя партыі ўдзельнічалі ў Першым Усебеларускім Зьезьдзе і ўвайшлі ў склад Рады БНР на першых этапах яе існаваньня. Этнічныя габрэі ёсьць сярод вядомых дзеячоў БНР: адзін з суаўтараў Трэцяй Устаўной Граматы Майсей Гутман, кіраўнік дыпляматычнага прадстаўніцтва ў краінах Скандынавіі Ісак Лур’е, міністар па справах нацыянальных меншасьцях Самуіл Жытлоўскі і іншыя.
У першай палове 20. стагодзьдзя ў Беларусі жыло больш за 1 мільён габрэяў. Большая частка беларускага габрэйства загінула падчас Галакосту.
Тэкст адозвы:
Continue reading Адозва Рады і Ўраду БНР пра супрацу з габрэйскім народам
Ларыса Геніюш
9 жніўня 1910 г. на Гарадзеншчыне нарадзілася Ларыса Геніюш, выбітная беларуская паэтка, Генэральны сакратар Ураду БНР у выгнаньні.
Янка Запруднік
9 жніўня 1926 г. у Міры нарадзіўся Янка Запруднік, радны БНР, доктар гістарычных навук, шматгадовы дзеяч беларускае дыяспары ў ЗША, у мінулым супрацоўнік Радыё “Вызваленьне”.
Рада Беларускае Народнае Рэспублікі далучаецца да віншаваньняў.
а. Аляксандар Надсан
8 жніўня 1926 г. у Нясьвіскім павеце нарадзіўся а. Аляксандар Надсан – беларускі рэлігійны і грамадзкі дзеяч, радны БНР, апостальскі візытатар для беларусаў-каталікоў у замежжы, адзін з заснавальнікаў Беларускай бібліятэкі імя Ф. Скарыны ў Лёндане.
Вялікі князь Вітаўт Кейстутавіч
4 жніўня 1392 года на чале Вялікага княства Літоўскага стаў князь Вітаўт Кейстутавіч.
Вітаўт Вялікі застаўся ў гісторыі як найбольш яскравы валадар Вялікага княства Літоўскага. За Вітаўтам сярэднявечная беларуска-літоўская дзяржава дасягнула найбольшай магутнасьці і памераў: ад Пскоўскай мяжы да Чорнага мора і ад Акі і Курску да Галіцыі. У час Грунвальдзкай бітвы (1410) Вітаўт асабіста ўзначальваў літоўскія войскі (Полацкая, Віцебская, Гарадзенская, Пінская, Ваўкавыская, Лідзкая, Слонімская, Амсьціслаўская і інш. харугвы), якія былі асноўнай сілай у разгроме крыжакоў.
Ігнат Дамейка
31 ліпеня 1802 г. у Наваградзкім павеце нарадзіўся Ігнат Дамейка – беларускі, польскі і чылійскі навуковец-дасьледнік, геоляг, мінэроляг, філямат, удзельнік Паўстаньня 1830-1831 гг.
Канчатковае зьнішчэньне праваслаўнай царквы ў БССР – 1937 г.
У ноч 29 ліпеня 1937 г. савецкія акупацыйныя ўлады арыштавалі пагалоўна ўсё ацалелае праваслаўнае духавенства Менску, іншых гарадоў і вясковых прыходаў на тэрыторыі БССР, якая тады ахоплівала ўсходнюю частку Беларусі. Усе праваслаўныя цэрквы былі зачыненыя, маёмасьць духавенства была канфіскаваная.
Праваслаўныя Біскуп Бабруйскі Філарэт, Біскуп Слуцкі Мікалай памерлі ў турме. Біскуп Мазырскі Іван быў дэпартаваны ў канцэнтрацыйны лягер, дзе памёр. Падобны лёс спаткаў многіх прадстаўнікоў духавенства і вернікаў, арыштаваных у тую ноч.
Акцыя 29 ліпеня 1937 сталася пікам савецкага тэрору супраць праваслаўнай царквы ва Ўсходняй Беларусі.
Continue reading Канчатковае зьнішчэньне праваслаўнай царквы ў БССР – 1937 г.
Дэклярацыя аб сувэрэнітэце Беларусі – 27.07.1990
27 ліпеня 1990 г. Вярхоўны Савет БССР прыняў Дэкларацыю аб дзяржаўным сувэрэнітэце Беларускай ССР.
Паводле Дэклярацыі, Беларусь абвяшчалася сувэрэннай дзяржавай, “якая ўсталявана на аснове ажыцьцяўленьня беларускай нацыяй яе неад’емнага права на самавызначэньне, дзяржаўнасьці беларускай мовы, вяршэнства народа ў вызначэньні свайго лёсу”. Сілу канстытуцыйнага закона Дэклярацыя набыла толькі 25 жніўня 1991 г.
З 1991 па 1996 гг. 27 ліпеня адзначалася ў якасьці Дня Незалежнасьці Рэспублікі Беларусь.
Тэкст дэклярацыі:
Continue reading Дэклярацыя аб сувэрэнітэце Беларусі – 27.07.1990
Хведар Нюнька: Мова – прызнак беларуса
Выступ Хведара Ньнюкі, раднага БНР, грамадзкага дзеяча зь Вільні, на 7. Зьезьдзе Беларусаў Сьвету.