20 верасьня 1903 г. у Баку нарадзілася Натальля Арсеньнева, беларускі паэт і грамадзкі дзеяч, аўтар вершу “Малітва за Беларусь”, які стаў тэкстам беларускага духоўнага гімна “Магутны Божа” на музыку Мікалая Равенскага.
Натальля Арсеньнева
Зьніклая паэзія: фільм пра беларускіх паэтаў, рэпрэсаваных у БССР
1 жніўня 1937 году супрацоўнікі НКВД БССР спалілі дзясяткі тысячаў рукапісаў беларускіх пісьменьнікаў, якія не прайшлі савецкую цэнзуру.
Пра тое, як жыла багема ў акупаванай СССР Усходняй Беларусі да трагічнага 1937-га, глядзіце фільм «Зьніклая паэзія», зьняты пры падрыманьні тэлеканалу «Белсат».
Фільм адзначаны дыплёмам кінафэстывалю «Лістапад», які праходзіў у Менску з 3 па 10 лістапада 2018 г.
In Memoriam Хведар Нюнька
15 жніўня 2018 года ня стала Хведара Нюнькі, сябры Прэзыдыюма Рады БНР, шматгадовага лідара беларускае меншасьці ў Літоўскай Рэспубліцы.
Старшыня Рады БНР Івонка Сурвілла заявіла:
«Хведар Нюнька быў сябрам Прэзыдыюму Рады БНР, быў вельмі адданым патрыётам-беларусам, і ўся дзейнасьць, якую я бачыла ў Вільні, была арганізаваная ім. Ён абсалютна ўсюды быў прысутны, меў добря стасункі зь літоўскім урадам, дзейнічаў эфэктыўна. Зь вялікім сумам даведалася пра ягоную сьмерць»
Рада Беларускае Народнае Рэспублікі выказвае свае шчырыя спачуваньні родным і блізкім Хведара Нюнькі.
***
Хведар Нюнька нарадзіўся ў вёсцы Алешавічы ў Мастоўскім раёне цяперашняй Гарадзенскай вобласьці. У 1936 годзе ягоная сям’я пераехала ў Шчучын, а ў 1943 годзе – у Вільню.
У 1948 годзе Х. Нюнька скончыў расейскую гімназію імя Чарняхоўскага, а 1953 годзе – лясны факультэт Летувіскай сельскагаспадарчай акадэміі.
Да 1959 году ён працаваў паводле спэцыяльнасьці інжынэрам, пасьля чаго цягам 35 гадоў да 1992 году працаваў галоўным адмыслоўцам па каштарысах у праектных будаўнічых інстытутах Вільні.
З 1980-х гадоў Хведар Нюнька вёў актыўную грамадзка-культурную працу па адраджэньні беларускасьці ў Летуве. З 1989 па 2014 гг. узначальваў Таварыства беларускае культуры ў Летуве.
З 1997 г. быў сябрам прэзыдыюму Рады БНР.
ПРАЗ 10 ГАДОЎ ПАСЬЛЯ ВАЙНЫ Ў ГРУЗІІ РАСЕЯ ПРАЦЯГВАЕ ПАГРАЖАЦЬ МІЖНАРОДНАЙ БЯСЬПЕЦЫ — ЗАЯВА РАДЫ БНР
У гэтыя дні спаўняецца 10 гадоў вайне паміж Расеяй і Грузіяй у 2008 годзе.
Рада БНР канстатуе, што вайна сталася вынікам вонкавапалітычнай агрэсіі з боку Расеі, якая ад пачатку 1990-х гадоў аказвала матар’яльную і палітычную падтрымку сэпаратысцкім утварэньням на тэрыторыі Грузіі, выкарыстоўвала свой міратворчы мандат для прыкрыцьця гэтае падтрымкі і нарошчваньня вайсковае сілы ў Паўднёвай Асэтыі і Абхазіі. Рада БНР падкрэсьлівае, што Расея нясе адказнасьць таксама за падрыхтоўку і беспасярэдняе разьвязваньне баявых дзеяньняў у жніўні 2008 году.
Рада БНР падтрымлівае тэрытарыяльную цэласьць Грузіі ў міжнародна прызнаных межах і выказвае сваю салідарнасьць з народам Грузіі, які разам зь беларусамі пакутаваў ад дзесяцігодзьдзяў савецкае акупацыі, а пасьля распаду СССР таксама вымушаны супраціўляцца агрэсіўнаму рэваншызму з боку Расеі.
DER BESUCH DER PRÄSIDENTEN VON DEUTSCHLAND UND ÖSTERREICH IN BELARUS WIRD ZUR LEGITIMIERUNG DES REGIMES VON ALAKSANDR LUKASCHENKA GENUTZT WERDEN – ERKLÄRUNG VON RADA BNR
Der Rat der Weißruthenischen Volksrepublik (Rada BNR) ist besorgt darüber, dass der Besuch des Bundespräsidenten der Bundesrepublik Deutschland Frank-Walter Steinmeier und des Bundespräsidenten der Republik Österreich Alexander van der Bellen in Belarus am 29. Juni 2018 zur Legitimierung das autoritären Regimes von Alaksandr Lukaschenka genutzt sein wird.
ВІЗЫТ ПРЭЗЫДЭНТАЎ НЯМЕЧЧЫНЫ І АЎСТРЫІ БУДЗЕ ВЫКАРЫСТАНЫ ДЛЯ ЛЕГІТЫМАЦЫІ РЭЖЫМА А. ЛУКАШЭНКІ – ЗАЯВА РАДЫ БНР
Рада Беларускай Народнай Рэспублікі выказвае заклапочанасьць тым, што візыт у Беларусь Прэзыдэнта Фэдэральнай Рэспублікі Нямеччына Франка-Вальтэра Штайнмаера і Прэзыдэнта Аўстрыйскае Рэспублікі Аляксандра ван дэр Бэллена 29 чэрвеня 2018 будзе выкарыстаны для легітымацыі дыктатарскага рэжыма Аляксандра Лукашэнкі.
Рада БНР вітае ўшанаваньне памяці ахвяраў нацыстоўскіх акупантаў з боку афіцыйных уладаў Рэспублікі Беларусі, а таксама з боку кіраўнікоў Нямеччыны і Аўстрыі. Трасьцянец — гэта месца, дзе былі забітыя дзясяткі тысячаў жыхароў Беларусі, Нямеччыны, Аўстрыі, Чэхіі і іншых краінаў. Гэтае месца сымбалізуе трагедыю жыхароў Беларусі — этнічных беларусаў, габрэяў і прадстаўнікоў іншых народаў — у XX стагодзьдзі, якая неаддзельная ад трагедыі ўсяе Эўропы. Памяць пра ахвяры Галакосту і Другой Сусьветнай Вайны павінна быць грунтам для агульнаэўрапейскай салідарнасьці і супольнага агульнаэўрапейскага супраціву тыраніі, нецярпімасьці, агрэсіўнаму нацыяналізму і распальваньню войнаў як у Эўропе, так і ў іншых рэгіёнах сьвету.
Рада БНР выказвае спадзяваньне, што ў будучыні такога самага афіцыйнага ўшанаваньня з боку як беларускіх уладаў, так і прадстаўнікоў Расеі як правапераемніка СССР, дачакаюцца і ахвяры савецкага рэжыму ў Беларусі, у тым ліку пахаваныя на тэрыторыі ўрочышча Курапаты.
Разам з тым Рада БНР адзначае, што міжнародная легітымацыя рэжыма А. Лукашэнкі будзе мець выключна нэгатыўны эфэкт на стан правоў чалавека і дэмакратыі ў Беларусі. А. Лукашэнка прызнаваўся ў шанаваньні гітлераўскіх мэтадаў дзяржаўнага кіраваньня і пабудаваў у Беларусі сыстэму аўтарытарнай дзяржаўнай улады, якая супярэчыць эўрапейскім каштоўнасьцям.
Рада БНР заяўляе, што сустрэчы міжнародных лідараў з А. Лукашэнкам, які прынамсі з 1999 году незаконна займае пасаду Прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь, павінны быць скіраваныя на паляпшэньне сытуацыі з дэмакратыяй і правамі чалавека ў Беларусі. Паляпшэньне гэтае сытуацыі павінна быць неабходнай умовай для разьвіцьця стасункаў паміж дэмакратычнымі краінамі і Рэспублікай Беларусь.
Рада БНР супраць габрэйскіх пагромаў у акупаванай саветамі і палякамі Беларусі: 1921 г.
Рада Беларускай Народнай Рэспублікі ў выгнаньні выдала заяву, у якой асуджаліся пагрому супраць габрэяў, якія адбываліся як у акупаванай бальшавікамі Ўсходняй Беларусі, так і ў акупаванай Польшчай Заходняй Беларусі.
Нататку аб гэтым 23 чэрвеня 1921 г. апублікавала газэта Danziger Volksstimme – выданьне нямецкіх сацыял-дэмакратаў у Вольным Горадзе Данцыгу (Nr. 170).
Перасьлед габрэяў у Беларусі
Коўна, 18 чэрвеня. Народны ўрад Беларусі, які знаходзіцца тут у выгнаньні, зраіў заяву супраць габрэйскіх пагромаў у занятых палякамі і бальшавікамі частках Беларусі.
У ёй сказана:
“Шмат стагодзьдзяў нашыя габрэйскія суграмадзяне жылі і працавалі з намі плячом да пляча. Культура і дабрабыт нашай краіны пабудаваныя агульнаю працай. На руках беларускага народу ніколі не было крыві ягонага братэрскага габрэйскага народу.
Цяпер жа цёмныя сілы займаюцца тым, каб прывіць запалоханаму беларускаму народу нянавісьць да габрэяў. Абуральна, што акупацыйныя сілы ўвогуле церпяць гэткую поўную нянавісьці агітацыю.
Твой законны ўрад, які цяпер вымушаны пакінуць краіну ворагам, заклікае цябе, беларускі народзе, змагацца не супраць габрэяў, а разам зь імі супраць агульных прыгнятальнікаў і ворагаў, супраць несправядлівасьці і за лепшыя і шчасьлівейшыя стасункі чалавека з чалавекам без будзь-якой рэлігійнай розьні.”
Рада Беларускай Народнай Рэспублікі заклікае захаваць недакранальнасьць Курапатаў
Рада Беларускай Народнай Рэспублікі выказвае сваё абурэньне фактам перагляду ахоўнай зоны Курапацкага мэмарыялу і адкрыцьця забаўляльных установаў на ягонай тэрыторыі.
Курапаты – адзін з галоўных гістарычных помнікаў і мэмарыялаў на тэрыторыі Беларусі.
На тэрыторыі ўрочышча Курапаты савецкія акупанты ў трыццатыя і саракавыя гады мінулага стагодзьдзя расстралялі тысячы мірных жыхароў Беларусі. Гэтае месца зьяўляецца галоўным нацыянальным мэмарыялам, дзе ўшаноўваюцца ахвяры савецкага рэжыму на Беларусі. Апроч гэтага, у 1988 годзе Курапаты сталіся знакавым месцам для фармаваньня агульнанацыянальнага дэмакратычнага руху, які зрабіўся асноўнай сілай, што спрычынілася да зьяўленьня на карце сьвету незалежнай Рэспублікі Беларусь у 1991 годзе.
Савецкія акупацыйныя ўлады і постсавецкі рэжым Аляксандра Лукашэнкі неаднаразова дэманстравалі сваё жаданьне зганьбіць Курапаты, а таксама сьцерці народную памяць аб гэтым месцы і страшных падзеях, якія там адбываліся, праз:
- замоўчваньне савецкіх злачынстваў і наўмысны распаўсюд хлусьні аб Курапатах у дзяржаўных СМІ,
- будаўніцтва аўтамабільнай шашы непасярэдна па магілах ахвяраў рэпрэсій,
- дэманстратыўнае нерасьсьледваньне фактаў наўпроставага вандалізму і нападаў на добраахвотнікаў, што займаюцца ўпарадкаваньнем мэмарыяла, – а, магчыма, і арганізацыю вандалізма і правакацыяў,
- неналежную ахову мэмарыяла,
- дазвол на будаўніцтва рэстарану на тэрыторыі Курапатаў.
Рада БНР заяўляе, што пабудова забаўляльных установаў на месцы масавых расстрэлаў і пахаваньняў ахвяраў рэпрэсій, а таксама перагляд ахоўных межаў мэмарыяла зьяўляюцца злачынствам супраць нацыянальнай памяці.
Рада БНР выказвае сваю падтрымку і шчырую падзяку ўсім, хто асабіста ўдзельнічае ў акцыях пратэсту на месцы і спрыяе пашырэньню інфармацыі пра тое, што адбываецца ў Курапатах.
Рада БНР заяўляе, што маўклівая згода афіцыйных уладаў Рэспублікі Беларусь на зганьбаваньне Курапатаў у чарговы раз сьведчыць аб тым, што рэжым Аляксандра Лукашэнкі ў важных аспэктах па-ранейшаму захоўвае характар палітычнага пераемніка акупацыйнага савецкага рэжыму. На працягу вось ужо больш за дваццаць гадоў маральная і ідэйная пераемнасьць рэжыма А. Лукашэнкі і савецкага рэжыму праяўляецца як у сымбалічнай прасторы, так і на практыцы, праз сыстэматычныя парушэньні правоў чалавека, адсутнасьць дэмакратычных выбараў, адкрытую пагарду да годнасьці беларусаў як грамадзянаў і і да ключавых складнікаў беларускай нацыянальнай памяці і годнасьці. Палітыка ў справе мэмарыялу ахвярам савецкага тэрора ў Курапатах відавочна і востра супярэчыць пазытыўным жэстам з боку кіраўніцтва Рэспублікі Беларусь, якія маглі былі быць з надзеяй успрынятыя беларускім дэмакратычным грамадзтвам і дыяспарай у кантэксьце адзначэньня 100-годдзя незалежнасьці БНР у сакавіку гэтага году.
Заява на адрас Усевялікага Войска Данскога – 03.06.1918
3 чэрвеня 1918 г. датаваны афіцыйны ліст ад беларускай дэлегацыі ў Кіеве на чале з А. Цьвікевічам дэлегацыі Ўсевялікага Войска Данскога – дзяржавы данскіх казакоў з сталіцай у Новачаркаску.
Господину Председателю Чрезвычайной Миссии Всевеликого Войска Донского
По поручению Рады и Правительства (Народного Секретариата) Белорусской Народной Республики, в качестве председателя Делегации по делам внешних переговоров Республики, имею честь обратиться к Вам, Господин Председатель Чрезвычайной Миссии Всевеликого Войска Донского, со следующим заявлением. Continue reading Заява на адрас Усевялікага Войска Данскога – 03.06.1918
Галіна Русак
24 траўня 1930 г. у Наваградку нарадзілася Галіна Русак — беларуская мастачка, мастацтвазнаўца, дзяячка беларускай дыяспары ў ЗША, прафэсар (1993).